IÐGJÖLD

Mótframlag í Lífeyrissjóð bænda var 8% frá 1. janúar 2007 til 30. júní 2016.

Mótframlag launagreiðenda hækkar skv. kjarasamningi sjá frétt og verður eftirfarandi:

Frá 1. júlí 2016: 8,5%

Frá 1. júlí 2017: 10,0%

Frá 1. júlí 2018: 11,5%
Eindagi iðgjalda er síðasti dagur sama mánaðar og iðgjald fellur í gjalddaga (30. hvers mánaðar).

Samþykktir-iðgjöld

Úrdráttur úr samþykktum fyrir Lífeyrissjóð bænda

10.gr. – Iðgjöld

10.1. – Iðgjöld bænda og annarra sjálfstæðra atvinnurekenda

10.1. Iðgjöld bænda (rekstraraðila í landbúnaði) og annarra sjálfstæðra atvinnurekenda.
10.1.1. Iðgjaldsstofn skal vera reiknuð laun samkvæmt ákvæðum laga um tekjuskatt, nr. 90/2003. Iðgjald bænda, maka þeirra og annarra sjálfstæðra atvinnurekenda sem reikna sér ekki laun en þiggja laun frá einkahlutafélagi eða öðrum lögaðila, skal reiknað af heildarfjárhæð greiddra launa til þeirra sbr. 3. gr. laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997.
10.1.2. Stofn til innheimtu á mánaðarlegu iðgjaldi bænda, maka þeirra, og annarra sjálfstæðra atvinnurekenda sem reikna sér laun, skal miða við reiknað endurgjald í hverjum mánuði eins og það er ákveðið skv. 6. gr. laga um staðgreiðslu opinberra gjalda, nr. 45/1987.
10.1.3. Iðgjald bænda og annarra sjálfstæðra atvinnurekenda (sjóðfélaga) til sam-tryggingar skal ekki vera lægra en 15,5% af launatekjum.
10.1.4. Iðgjaldshluti sjóðfélaga skv. gr. 4.2., skal ekki vera lægri en 4% af iðgjaldsstofni sbr. gr. 10.1.1. frá fyrsta næsta mánaðar eftir að 16 ára aldri er náð og til loka þess almanaksmánaðar er 70 ára aldri er náð.
10.1.5. Á móti iðgjaldi sjóðfélaga skal greitt mótframlag, sem skal ekki vera lægra en 11,5% af iðgjaldsstofni, sbr. gr. 10.1.1. Mótframlagið skal greitt af launagreiðanda samhliða iðgjaldi.
10.1.6. Sjóðurinn annast sjálfur innheimtu iðgjalda og framlaga skv. gr. 10.1.4. og 10.1.5., ef við á, sbr. gr. 10.1.1. og skal gjalddagi vera tíundi dagur næsta mánaðar eftir launatímabil.
10.1.7. Greiði sjóðfélagi ekki iðgjald skv. gr. 10.1.4., sbr. gr. 10.1.6., og gr. 10.1.8. og mótframlag skv. gr. 10.1.5., ef við á, innan sama mánaðar og iðgjald fellur í gjalddaga eða sé hún vangreidd skulu reiknast hæstu leyfilegu dráttarvextir samkvæmt auglýsingu Seðlabanka Íslands á þá fjárhæð sem vangoldin er frá gjalddaga til greiðsludags.
10.1.8. Leiði eftirlit ríkisskattstjóra skv. 6. gr. laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997, í ljós að iðgjald sjóðfélaga skv. gr. 10.1.4. og 10.1.5., ef við á, sbr. gr. 10.1.1. hefur verið vangreitt skal sjóðurinn innheimta það sem á vantar. Heimilt er að nota einn gjalddaga fyrir vangoldin iðgjöld ársins, 10. janúar næsta ár.
10.1.9. Sé greitt iðgjald sbr. gr. 10.1.2. og 10.1.4. hærra en iðgjald skv. gr. 10.1.8. skal sjóðstjórn úrskurða um bakfærslu og endurgreiðslu ofgreiddra iðgjalda en er heimilt að fela framkvæmdastjóra umboð til slíkra úrskurða. Iðgjald sem flutt hefur verið í annan lífeyrissjóð, lán verið veitt út á eða lífeyrir verið úrskurðaður og greiddur út á skal hvorki endurgreitt né réttindi sem af því leiða bakfærð. Vextir skulu reiknaðir á endurgreiðslu iðgjalda samkvæmt lögum um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001.
10.1.10.Sjóðfélagi getur óskað eftir því að iðgjaldsstofn hans sé reiknað endurgjald í staðgreiðslu sé það hærra en reiknuð laun hans sbr. gr. 10.1.1. samkvæmt álagningu að liðnu tekjuári.
10.1.11 Um innheimtu iðgjalda sjóðfélaga og önnur almenn ákvæði fer að öðru leyti eftir ákvæðum gr. 10.2.2. til 10.13. eftir því sem við á.

10.2. Iðgjöld launþega

10.2.1. Iðgjald launþega, sem er sjóðfélagi skal vera skv. kjara- eða ráðningarsamningi, ekki lægra en 15,5% af launatekjum sjóðfélaga, sem tilgreind eru í gr. 10.3. og 10.4. frá fyrsta næsta mánaðar eftir að 16 ára aldri er náð og til loka þess almanaksmánaðar er 70 ára aldri er náð. Telst ekki lægra en 4% vera iðgjald sjóðfélaga og ekki lægra en 11,5% vera framlag atvinnuveitanda.

10.2.2. Sjóðfélagar bera sjálfir ábyrgð á að iðgjöldum og framlögum skv. gr. 10.2.1., sé skilað til sjóðsins. Að öðru leyti gilda ákvæði um launþegaiðgjöld í gr. 10.2. til 10.13. um slíkar greiðslur.

10.3. Iðgjald skv. gr. 10.1. og 10.2. mynda rétt til samtryggingarverndar samkvæmt ákvæðum samþykkta sjóðsins. Sjóðfélaga er heimilt að hækka iðgjald til samtryggingarverndar.

10.4. Iðgjald skv. gr. 10.2. skal reiknað af heildarfjárhæð greiddra launa og endurgjalds fyrir hvers konar vinnu, starf eða þjónustu. Stofn til iðgjalds skal vera allar tegundir launa eða þóknana fyrir störf sem skattskyld eru skv.
1. mgr. 1. tl. A-liðar 7. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt. Til gjaldstofns skal þó ekki telja hlunnindi sem greidd eru í fríðu, svo sem fatnað, fæði og húsnæði, eða greiðslur sem ætlaðar eru til endurgreiðslu á útlögðum kostnaði, t.d. ökutækjastyrki, dagpeninga og fæðispeninga. Enn fremur skal ekki telja til gjaldstofns eftirlaun og lífeyri sem Tryggingastofnun ríkisins eða lífeyrissjóður greiðir, bætur greiddar af Tryggingastofnun ríkisins, slysa- og sjúkradagpeninga úr sjúkrasjóðum stéttarfélaga og bætur tryggingafélaga vegna atvinnutjóns af völdum slysa. Þá skal telja til iðgjaldsstofns atvinnuleysisbætur samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar.

10.5. Iðgjaldsstofn manns vegna vinnu hans við eigin atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi skal vera jafnhár fjárhæð skv. 2. mgr. 1. tölul. A-liðar 7. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, sbr. 59. gr. þeirra laga. Um iðgjaldshlutfall fer eftir gr. 10.2.

10.6. Launagreiðanda ber að halda eftir iðgjöldum starfsmanna sinna og standa skil á þeim mánaðarlega ásamt eigin iðgjaldahluta. Gjalddagi iðgjalda hvers mánaðar er 10. dagur næsta mánaðar. Eigi greiðsla sér ekki stað innan sama mánaðar og iðgjald fellur í gjalddaga eða sé hún vangreidd skulu reiknast hæstu leyfilegu dráttarvextir samkvæmt auglýsingu Seðlabanka Íslands á þá fjárhæð sem vangoldin er, frá gjalddaga til greiðsludags. Launagreiðendum og sjálfstæðum atvinnurekendum ber að tilkynna lífeyrissjóðnum ef þeim ber ekki lengur að standa skil á lífeyrisiðgjaldi þar sem þeir hafa hætt starfsemi eða starfsmenn þeirra hafa látið af störfum. Launagreiðendur og sjálfstæðir atvinnurekendur skulu senda skilagrein með iðgjaldinu þar sem m.a. koma fram iðgjaldshlutföll og iðgjöld hvers aðila sem skal renna til samtryggingar. Lífeyrissjóðurinn setur og gefur út reglur um form skilagreinarinnar. Liggi ekki annað fyrir skal við innheimtu iðgjalds miðað við að iðgjaldshluti launamanns sé 4% en launagreiðanda það sem umfram er.

10.7. Sjóðfélagar bera ekki ábyrgð á skuldbindingum sjóðsins með öðru en iðgjöldum sínum.

10.8. Iðgjöld sjóðfélaga, sem launagreiðandi hefur sannanlega haldið eftir af launum hans, en ekki staðið skil á til sjóðsins, svo og mótframlag launagreiðandans, skal þrátt fyrir vanskilin meta að fullu til réttinda fyrir viðkomandi sjóðfélaga við úrskurð lífeyris, enda hafi sjóðnum verið kunnugt um þessi vanskil, sbr. gr. 10.9. og 10.11. Þó ber lífeyrissjóðurinn ekki ábyrgð á réttindum sjóðfélaga vegna þeirra iðgjalda sem glatast við gjaldþrot og Ábyrgðarsjóður launa ber ekki ábyrgð á, skv. 5. gr. laga nr. 88/2003. (Um er að ræða stjórnarmenn og stjórnendur gjaldþrota fyrirtækis, maka þeirra og skyldmenni, samkvæmt nánari reglum stjórnar Ábyrgðarsjóðs launa.)

10.9. Tvisvar á ári skal senda sjóðfélögum yfirlit yfir greidd iðgjöld vegna þeirra. Yfirlitinu skal fylgja áskorun til sjóðfélaga að gera án tafar athugasemdir, ef vanhöld koma í ljós á iðgjaldaskilum. Sjóðurinn skal samtímis með opinberri auglýsingu skora á alla þá sem telja sig hafa greitt iðgjöld til sjóðsins á undangengnu tímabili og ekki fengið yfirlit samkvæmt framanskráðu, að gera sjóðnum án tafar viðvart um ætluð vanskil. Hafi athugasemdir frá sjóðfélaga, staðfestar með launaseðlum, ekki borist sjóðnum innan 60 daga frá dagsetningu yfirlits eða birtingu auglýsingar, sé það síðar, og sjóðnum ekki verið kunnugt um iðgjaldakröfuna, er sjóðurinn einungis ábyrgur fyrir réttindum á grundvelli iðgjalda þessara að því marki sem þau fást greidd. Samhliða yfirliti þessu skal eigi sjaldnar en einu sinni á ári senda upplýsingar um áunninn og væntanlegan lífeyrisrétt sjóðfélaga, rekstur og fjárhagsstöðu sjóðsins og breytingar á samþykktum. Sömu upplýsingar skal senda þeim sjóðfélögum sem náð hafa ellilífeyrisaldri. Heimilt er að senda yfirlitin með rafrænum hætti til sjóðfélaga óski sjóðfélagi eftir því.

10.10. Senda skal lokaaðvörun til launagreiðenda, ef iðgjöld samkvæmt innsendum skilagreinum hans hafa verið í vanskilum í þrjá mánuði frá eindaga. Formlega innheimtu skal hefja innan 15 daga frá útsendingu lokaaðvörunar eða fyrr sé rökstudd ástæða til að ætla að iðgjaldskrafa sé ótrygg.

10.11. Iðgjöld í vanskilum, sem sanna má með innsendum launaseðlum, skulu innheimt með sama hætti og skilagreinar launagreiðenda. Lokaaðvörun til launagreiðenda skal senda innan 90 daga frá dagsetningu yfirlits skv. gr. 10.9. Heimilt er lífeyrissjóðnum að byggja innheimtuaðgerðir á áætlunum um ógreidd iðgjöld, enda hafi hlutaðeigandi launagreiðandi ekki skilað inn skilagreinum til sjóðsins fyrir viðkomandi tímabil. Um innheimtu fer að öðru leyti eftir gr. 10.10.

10.12. Öllum innborgunum launagreiðenda, hvort heldur sem þær berast með nýrri skilagrein eða öðrum hætti, skal ráðstafa til greiðslu elstu ógreiddra iðgjalda og vanskilavaxta launagreiðenda og skapa réttindi samkvæmt því. Stjórn sjóðsins er þó heimilt að víkja frá þessari reglu í því tilfelli þegar hafin hefur verið formleg innheimta iðgjalda í vanskilum sbr. gr. 10.10. fyrir ákveðið tímabil og fullnægjandi trygging hefur fengist fyrir greiðslu iðgjalda, vanskilavaxta og innheimtukostnaðar vegna þess tímabils. Ennfremur ef lög kveða á um annað samanber meðferð mála á greiðslustöðvunartímabili launagreiðenda. Skilagrein telst ógreidd þar til innborgun nægir til fullrar greiðslu skilagreinarinnar og áfallinna vanskilavaxta á hana.

10.13. Á grundvelli samkomulags sjóðfélaga og maka hans getur sjóðfélagi ákveðið, að iðgjöld skv. gr. 10.1. og 10.2. skuli allt að hálfu renna til þess að mynda sjálfstæð ellilífeyrisréttindi fyrir maka hans, sbr. gr. 12.7. b. Þessari skiptingu iðgjalda skal hætt að ósk sjóðfélaga, enda framvísi hann skilríkjum um að fjárfélagi hans og maka hans hafi verið slitið eða aðilar hafi gert með sér nýtt samkomulag.

Bændur

Iðgjöld bænda eru 4% af launum við landbúnað.

Iðgjöld þeirra bænda sem reikna sér laun eru 4% af reiknuðum launum í landbúnaði. Iðgjöldin skulu greidd mánaðarlega og iðgjaldsstofn vegna bænda og maka þeirra sem starfa að búrekstri skal vera reiknuð laun samkvæmt greinargerð um reiknað endurgjald í ársbyrjun. Geri bændur breytingar á reiknuðum launum þurfa lífeyrissjóðnum að berast staðfestingar á þeim frá skattstofum. Hafi bóndi einnig með höndum aðra starfsemi en landbúnað ber honum að láta sjóðnum í té skiptingu reiknuðu launanna.

Bændur sem eru aðilar að einkahlutafélögum eða öðru lögformlegu búrekstrarformi, þar sem laun eru í formi greiddra launa, greiða einnig 4% iðgjald af launum vegna búrekstrar til sjóðsins.

Launþegar

Iðgjöld launþega

Frá 1. Janúar 2023 eru iðgjöld hjá öllum launþegum og þeim sem stunda sjálfstæðan atvinnurekstur 15,5% af heildarlaunum og eru 4% iðgjald og 11,5% mótframlag.

Frá 1. Júlí 2018 voru iðgjöld launþega í landbúnaði svo og þeirra bænda sem kusu að greiða iðgjöld til sjóðsins af atvinnutekjum, sem þeir hafa af öðru en búrekstri 15,5% af heildarlaunum og eru 4% iðgjald launþegans og 11,5% mótframlag launagreiðanda.

Frá 1. júlí 2016 voru iðgjöld launþega í landbúnaði svo og þeirra bænda sem kusu að greiða iðgjöld til sjóðsins af atvinnutekjum, sem þeir höfðu af öðru en búrekstri 12,5% af heildarlaunum og voru 4% iðgjald launþegans og 8,5% mótframlag launagreiðanda. (Frá 1. janúar 2007 til 30. júní 2016 voru heildariðgjöld 12% og mótframlag atvinnurekenda 8%. Fyrir 2007 voru heildariðgjöld 10% og mótframlag atvinnurekanda 6%).

Iðgjaldaskil
Launagreiðanda ber að halda eftir iðgjöldum starfsmanna sinna og standa skil á þeim mánaðarlega ásamt eigin mótframlagi. Gjalddagi er 10. dagur næsta mánaðar eftir launatímabil.

Vanskil
Eindagi iðgjaldagreiðslna er síðasti dagur sama mánaðar og iðgjald féll í gjalddaga. Dráttarvextir reiknast frá gjalddaga sé ekki greitt fyrir eindaga.

Eftirlit Ríkisskattstjóra með iðgjaldagreiðslum

Eftirlit RSK (ríkisskattstjóra) með iðgjaldagreiðslum í lífeyrissjóði

Samkvæmt lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða hefur ríkisskattstjóri eftirlit með því að allir landsmenn greiði iðgjöld af öllum launum sínum í lífeyrissjóð. Í lögum nr. 66/2001 er ákvæði um að bændur falli undir þetta eftirlit, en meðan álagning iðgjalda bænda fór fram lentu þeir utan eftirlitsins.

Eftirlitið fer þannig fram að atvinnutekjur, þ.e. bæði launatekjur og reiknuð laun, eru bornar saman við upplýsingar um iðgjaldagreiðslur í lífeyrissjóði. Öllum lífeyrissjóðum ber að láta RSK í té upplýsingar um iðgjaldagreiðslur sjóðfélaga sinna hvert ár í þessu augnamiði.

RSK sendir lífeyrissjóðunum upplýsingar um þá aðila sem ekki hafa greitt iðgjöld í lífeyrissjóði af öllum sínum tekjum og ber lífeyrissjóðunum að innheimta vangreidd iðgjöld.

Leiði eftirlit ríkisskattstjóra skv. 6. gr. laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða, nr. 129/1997, í ljós að iðgjald bónda skv. gr. 9.1.5., og 9.1.6., ef við á sbr. gr. 9.1.1., hefur verið vangreitt skal sjóðurinn innheimta það sem á vantar. Heimilt er að nota einn gjalddaga fyrir vangoldin iðgjöld ársins, 10. jánúar næsta ár.

Iðgjaldainnheimta

Iðgjöld bænda
Iðgjöld bænda í lífeyrissjóð eru 4% af reiknuðum launum í landbúnaði eða greiddum launum bænda af búrekstri og ber að standa skil á þeim mánaðarlega.

Iðgjöld aðila einkahlutafélaga
Þar sem búrekstri er þannig háttað að einkahlutafélag hefur verið stofnað um reksturinn og laun aðila búrekstrarins eru í formi greiddra launa, skal félagið halda eftir iðgjaldi af laununum og skila því til lífeyrissjóðsins mánaðarlega.

Vanskil
Eindagi iðgjaldagreiðslna er síðasti dagur sama mánaðar og iðgjald fellur í gjalddaga. Dráttarvextir reiknast frá gjalddaga sé ekki greitt fyrir eindaga.